تفاوت اپوکسی پلی آمین و پلی آمید

تفاوت اپوکسی پلی آمین و پلی آمید چسب‌ها، رنگ ها، کامپوزیت ها و کفپو‌شهای اپوکسی غالباً دو جزئی بوده و از رزین و سخت کننده (هاردنر) ساخته شده ‌اند. هاردنرها به عنوان عامل پخت (سخت‌کننده) دارای انواع متفاوتی هستند. پلی آمیدها و پلی آمین‌ها دو دسته مهم از این هاردنرها هستند که هر کدام از این دو نوع سخت‌کننده، خواص منحصر به فردی را به محصول اپوکسی نهایی می ‌دهند، به دلیل اینکه ساختار شیمیایی پلی آمید و پلی‌آمین با هم متفاوت است. در ادامه به بررسی تفاوت اپوکسی بر پایه پلی آمین و پلی آمید پرداخته می ‌شود.

تفاوت اپوکسی پلی آمین و پلی آمید

اپوکسی در طیف گسترده ‌ای از چسب‌ها، کامپوزیت ها، تقویت‌کننده‌ها و کفپو‌شها اعم از کفپوش اپوکسی ، کفپوش بیمارستان ، کفپوش صنعتی، دکوراتیو، سه بعدی، سه بعدی متحرک، متالیک، کفپوش پل عابر پیاده، کفپوش ورزشی و … مورد استفاده قرار می گیرد. چسبندگی، مقاومت شیمیایی و گرمایی، خواص مکانیکی و مقاومت الکتریکی اپوکسی باعث شده است که این ماده نسبت به سایر رزین ‌ها ارجحیت پیدا کند.

اپوکسی یک همبسپار گرماسخت است که از دو ماده ی شیمیایی رزین و سخت کننده (هاردنر) تشکیل شده است. هاردنر اپوکسی عمدتاً بر پایه پلی آمین و یا پلی آمید است و انتخاب آن به خواص نهایی کفپوش اپوکسی وابسته است.

به طور کلی انتخاب عامل پخت، نقشی اساسی در تعیین بسیاری از خواص محصول اپوکسی نهایی دارد. این خواص عمدتاً شامل عمر نگهداری درون ظرف، زمان خشک شدن، توانایی نفوذ و ایجاد لایه روی سطح هستند، عامل های پخت به صورت چاشنی های مختلف شیمیایی هستند که همانطور که اشاره شد، فرمول پایه عمده آنها آمین ها و آمیدها است.

اپوکسی بر پایه هاردنر پلی آمین

پلی آمین گروهی از ترکیبات آلی و دارای دو گروه از آمونیوم است که به صورت طبیعی و سنتزی وجود دارند. پلی آمین‌ها دارای مقاومت شیمیایی بالاتری نسبت به پلی آمید ها هستند و گروه‌ های بسیار واکنش‌پذیری در ساختار خود دارند. به همین دلیل حتی در دماهای پایین نیز پخت می شوند، دوام و ماندگاری آنها بالاست.

اپوکسی های با ترکیب اضافه آمین، اپوکسی دو بخشی هستند، اما عامل کیورینگ در واقع حاوی مقدار کمی رزین اپوکسی است. در عمل و قبل از اینکه دو جزء اپوکسی با هم مخلوط شوند، مخلوط عمل کیورینگ را آغاز کرده است. آنها همانند سایر اپوکسی ها عمل می کنند اما به صورت کلی خواص فیزیکی بهتری دارند. این خواص شامل مواردی از قبیل ثبات رنگ بهتر و کیورینگ در دماهای کمی پایین تر می باشد. همچنین زمان کیورینگ آن بسیار سریع تر از اپوکسی های معمول است.

از نقطه نظر اجرایی، عامل های کیورینگ پایه آمین به عنوان ماده ای با دوام بیشتر و مقاومت شیمیایی بالاتری نسبت به عامل های پخت پایه آمید شاخته می شوند. اما تمایل بیشتری به پدیده بلاشینگ (Blushing) در محیط مرطوب دارند. پدیده این پدیده یک نقص برای کفپوش اپوکسی است که به صورت یک سطح واکس شکل روی اپوکسی کیورینگ فعال به وجود می آید و نتیجه واکنش بين عامل پخت و رطوبت هوا است.

از سوی دیگر، آمیدها در برابر رطوبت مقاومت سطح بهتر و دردسر کمتری دارند. عامل های کیورینگ سیکلوآلیفاتیک معمولاً مقاومت بهتری در برابر آب رطوبت دارند و مقاومت سایشی بالاتر، مقاومت ضربه بهتر، ایجاد حباب آب کمتر و مقاومت شیمیایی بهتری نیز از خود نشان می دهند. چون مقاومت در برابر اشعه فرابنفش آنها کم است از آنها در محیط‌های مسقف و به دور از تابش مستقیم نور افتاب باید استفاده شوند و چنانچه بخواهیم از آن در محیط های خارجی استفاده شود باید توسط رنگ‌های پلی یورتان بازپوشانی شوند.

مقاومت پلی آمین ها در برابر اشعه فرابنفش آنها کم است و از آنها در محیط‌های مسقف و به دور از تابش مستقیم نور خورشید باید استفاده شود. حفاظت خوب از سازه ‌های فلزی در مقابل اسیدها، بازها و حلال‌ ها و به طور کلی انواع مواد شیمیایی، سطح براق و سخت و مقاومت بسیار خوب در برابر عوامل مکانیکی نظیر خراش و سایش باعث شده است تا از پوشش اپوکسی بر پایه پلی آمین به عنوان لایه نهایی و برای سطوح خارجی مخازن، تجهیزات نظامی، خطوط لوله و …  استفاده شود.

اپوکسی بر پایه هاردنر پلی آمید

پلی آمیدها یکی از دسته‌ های پرکاربرد هاردنرهای اپوکسی هستند که دارای مقاومت خوب در برابر آب و خوردگی می‌ باشند، بنابراین جهت استفده در کفپو‌شهای اپوکسی که باید نسبت به زنگ‌زدگی و خوردگی نیز مقاوم باشند، مناسب هستند. پلی آمید از ترکیب دو ساختار آمین و اسید ایجاد شده است و بر پایه مواد ترموپلاستیک و گرمانرم است که برای جلوگیری از نفوذ گاز استفاده می‌ شود.

هاردنر پلی آمید نسبت به پلی آمین در برابر آب و رطوبت دارای پایداری بیشتری است؛ زیرا انعطاف‌پذیری بالایی داشته و پایداری بهتری از خود نشان می‌دهد. بنابراین در محیط‌های مرطوب یا بارش شدید باران استفاده از اپوکسی پلی آمیدی توصیه می‌ شود. همچنین هاردنر پلی آمید برای استفاده در فرمولاسیون رنگ اپوکسی که در نقش عایق محافظتی ظاهر می شود و بنابراین باید قابل شستشو و منعطف باشد نیز مناسب خواهد بود.

 از دیگر ویژگی ‌های پلی آمیدها می توان به مواردی نظیر پخت در دمای محیط، سمیت پایین، انعطاف پذیری و چقرمگی و ویسکوزیته بالا اشاره کرد. با وجود اینکه چسبندگی اپوکسی پلی آمید بهتر است، اما در مقایسه با اپوکسی پلی آمین از مقاومت عمومی پایین‌تری برخوردار است و اپوکسی پلی آمین در مقابل اسید و مواد شیمیایی، قلیاها، و حلال نفتی پایداری بهتری از خود نشان می‌دهد.

جمع بندی

اپوکسی نوعی رزین ترموست است که از بیس فنول A و یک ماده سخت کننده (هاردنر) تشکیل می ‌شود. کاربرد اپوکسی بسیار گسترده است و تولید در کفپوش اپوکسی، رنگ رویه و پرایمر، چسب و … کاربرد دارد.

رنگ های اپوکسی به دو نوع اصلی اپوکسی پلی آمین و اپوکسی پلی آمید تقسیم می ‌شوند که هر یک از این دو نوع سخت کننده به دلیل داشتن ساختار متفاوت، خواص منحصر به فردی را به محصول اپوکسی نهایی می‌ دهد و نوع کاربری آن را نیز تغییر می دهد. به طور مثال پلی آمین ‌ها نسبت به پلی آمیدها دوام بیشتر و مقاومت شیمیایی بالاتری هم دارند و هاردنر پلی آمید نیز نسبت به پلی آمین در برابر آب و رطوبت دارای پایداری بیشتری است.